ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เทคโนโลยีได้กลายเป็นหลุมดำที่ดูดคนเก่งทุกสาขาอาชีพเข้าไป แต่โดยทั่วไปแล้วอุตสาหกรรมการเงินนั้นให้ความสำคัญกับทรัพยากรมนุษย์ และด้วยความสามารถพิเศษของคนเก่งที่สามารถใช้สินทรัพย์ของผู้อื่นเป็นเลเวอเรจในการสร้างความมั่งคั่งขนาดใหญ่ ส่งผลให้อุตสาหกรรมการเงินเป็นที่นิยมและมีการแข่งขันสูง

แล้วเส้นทางที่เพื่อนๆ ที่ฉลาดและเก่งที่สุดในวงการการเงินเลือกคืออะไร? แน่นอนว่าขึ้นอยู่กับความชอบของแต่ละบุคคล แต่โดยทั่วไปจุดเริ่มต้นมักจะเป็นธนาคารเพื่อการลงทุน (Investment Bank) แล้วจุดสิ้นสุดคือที่ไหน? ตรงนี้ขึ้นอยู่กับกลุ่มสินทรัพย์ ถ้าเป็นสินทรัพย์ที่ซื้อขายได้ เช่น หุ้นที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์? ทุกคนคงรู้จักกองทุนเฮดจ์ฟันด์ใช่ไหม? แน่นอนว่าบางคนอาจจบลงที่กองทุนเฮดจ์ฟันด์ แต่ชีวิตนั้นยากลำบากและหนักหน่วงมาก ดังนั้นจุดสิ้นสุดจึงไม่ได้มีมากนัก ในขณะที่จุดกึ่งกลางมีมาก ในกรณีส่วนใหญ่สถานที่ที่ได้รับความนิยมในฐานะจุดสิ้นสุดคือกองทุนบำเหน็จบำนาญ (Pension Fund) หรือกองทุน (Endowment Fund) หรือสถานที่ที่จัดการเงินส่วนบุคคล (Family Office)

แล้วถ้าเป็นสินทรัพย์ที่ไม่ใช่สินทรัพย์ที่ซื้อขายได้ เช่น หุ้นที่ไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์? น่าจะเป็น Private Equity ส่วนใหญ่ สินทรัพย์ที่ซื้อขายได้นั้นมักจะมีการลงทุนเล็กๆ น้อยๆ ในตลาด ดังนั้นจึงแตกต่างจากสินทรัพย์ที่ไม่ใช่สินทรัพย์ที่ซื้อขายได้ ซึ่งต้องการเงินก้อนใหญ่เข้ามาพร้อมๆ กัน ดังนั้นกระบวนการจึงซับซ้อนและต้องมีความแม่นยำมากขึ้น แน่นอนว่าบุคลากรของ Private Equity ที่มีจำนวนจำกัดจำเป็นต้องมีความฉลาดและขยัน แต่เหนือสิ่งอื่นใด พวกเขายังต้องได้รับความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญหลายคน เรียกว่า Due Diligence ซึ่งได้มาจาก บริษัทกฎหมาย (LDD) ฝ่ายบัญชี (FDD) และ บริษัทที่ปรึกษา (CDD)

แต่ยังไม่หมดแค่นี้ เพื่อป้องกันการตีหัวเข้าบ้านโดยผู้ถือหุ้นรายใหญ่ ซึ่งมักจะเกิดขึ้นในตลาดหุ้นเกาหลี คำสั่งต่างๆ มากมายถูกใส่ลงในสัญญา มีการแต่งตั้งกรรมการภายในบริษัท และกำหนดข้อกำหนดเช่น "ถ้าคุณขายหุ้น ผมก็ต้องขายด้วย (Tag-along)" หรือ "ตอนขายหุ้นของคุณ คุณต้องขายของผมด้วย (Drag-along)" หรือ "ถ้าคุณเลี่ยงการ IPO ซึ่งเป็นวิธีออกจากการลงทุนหลัก คุณต้องจ่ายค่าปรับเพื่อซื้อหุ้นของผม (Put-option)" "ห้ามผู้ถือหุ้นรายใหญ่ทำธุรกิจอื่น" "จำกัดการขายหุ้น" "ห้ามพนักงานสำคัญออกจากบริษัท" ฯลฯ ถูกใส่ลงไปอย่างครบถ้วน นอกจากนี้ เครือข่ายบุคคลสำคัญของพาร์ทเนอร์ซึ่งเป็นผู้บริหารระดับสูงที่นำ Private Equity นั้นครอบคลุมทั้งในและต่างประเทศ โดยไม่จำกัดเฉพาะบริษัทขนาดใหญ่

ดูเหมือนว่าการลงทุนของ Private Equity นั้นจะต้องประสบความสำเร็จอย่างแน่นอน เนื่องจากเป็นการลงทุนของคนเก่งที่มีเครือข่ายที่ดี มีการใช้เงินอย่างไม่หวงและได้รับความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ แต่ความจริงแล้วไม่ใช่เสมอไป

ในความเป็นจริง MBK Partners ซึ่งเป็น Private Equity ยักษ์ใหญ่ของเกาหลี ที่ลงทุนใน Homeplus และ IMM PE ใน Hanssem ต่างก็ประสบปัญหาอย่างมาก แน่นอนว่านี่เป็นเพียงตัวอย่าง แต่ในความเป็นจริงมีพอร์ตโฟลิโอที่มีปัญหาอื่นๆ อีกมากมาย แล้วเป็นเพราะเกาหลีหรือเปล่า? แล้ว Blackstone, KKR หรือ Carlyle ซึ่งเป็น Private Equity ระดับโลก ไม่มีประวัติศาสตร์อันมืดมนหรือ? แน่นอนว่ามี

แน่นอนว่าแม้จะเป็นนักลงทุนที่เก่งกาจแค่ไหนก็ไม่มีใครประสบความสำเร็จในทุกดีล แต่ในบางกรณีก็อดสงสัยไม่ได้ว่าทำไมพวกเขาถึงทำดีลนั้น ในความคิดของผม สาเหตุหลักมาจาก Private Equity ที่ต้องการใช้เงินทุนของกองทุนให้เร็วที่สุดและมากที่สุด ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาขึ้นนั่นหมายความว่าอาจเกิดกรณีที่พวกเขาทำดีลที่ไม่สมเหตุสมผลเพื่อเร่งการใช้เงินทุนของกองทุนที่ไม่ได้ถูกนำไปลงทุน (เงินเหล่านี้เรียกว่า Dry Powder)

กองทุนที่ Private Equity สร้างขึ้นสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ กองทุนที่กำหนดเป้าหมายการลงทุน (Project Fund) และกองทุนที่ไม่มีเป้าหมายการลงทุน (Blind Fund) จากมุมมองของ Private Equity กองทุนไหนดีกว่า? แน่นอนว่า Blind Fund เพราะ Project Fund จะต้องสร้างกองทุนและทำการขายเพื่อระดมทุนในแต่ละดีล ด้านผู้ลงทุน (LP) ล่ะ? โดยทั่วไปแล้ว Project Fund จะดีกว่า เพราะสามารถตัดสินใจได้จากข้อมูลของดีลนั้นๆ แต่ถ้าเป็นบริษัทจัดการ (GP) ที่น่าเชื่อถือ ก็สามารถเลือก Blind Fund ได้ เพราะพวกเขาเก่งกว่าเราอยู่แล้ว ในกรณีนี้ บ่อยครั้งที่การจัดอันดับของ Private Equity จะอิงตามมูลค่าสินทรัพย์ภายใต้การจัดการ (AUM) แต่สามารถประเมินได้โดยดูจาก 1) มี Blind Fund หรือไม่ 2) Blind Fund มีขนาดเท่าไหร่ ซึ่งไม่แตกต่างกันมากนัก

สิ่งสำคัญคือ ไม่ว่าจะเป็น Project หรือ Blind เกณฑ์การรับผลตอบแทนของ GP ไม่ใช่แค่ผลตอบแทน แต่เป็นอัตราผลตอบแทนภายใน (IRR) และ IRR นั้นไวต่อมูลค่าเวลา ดังนั้นเพื่อให้ IRR สูงขึ้น คุณจะต้องเรียกคืนเงินทุนที่เท่ากันให้เร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ แต่การเรียกคืนต้องลงทุนก่อนใช่ไหม? นั่นเป็นสาเหตุที่พวกเขาพยายามลงทุนให้เร็วที่สุดและมากที่สุดในช่วงเวลาของการดำเนินงานของกองทุน

เนื่องจาก IRR ซึ่งเป็นตัวชี้วัดหลักของ Private Equity นั้นขึ้นอยู่กับการเรียกคืนเงินทุนอย่างรวดเร็ว ดังนั้นในกรณีที่เข้าซื้อกิจการ (Buy-out) พวกเขาจึงใช้การคืนเงินให้กับผู้ถือหุ้นในรูปแบบต่างๆ เช่น เงินปันผล ลดทุน หรือปรับโครงสร้างทุน (Recap) แหล่งที่มาของการคืนเงินให้กับผู้ถือหุ้นคือกระแสเงินสด ดังนั้นพวกเขาจึงให้ความสำคัญกับ EBITDA ในหมู่นักลงทุนที่หลงใหลใน Berkshire มีบางคนที่ไม่สนใจ EBITDA เลยโดยอ้างว่า Charlie Munger เรียกมันว่าขยะ แต่แล้วคนจำนวนมากใน Private Equity ทำไมถึงยังใช้ EBITDA ในการประเมินมูลค่า? เพียงแต่ความสำคัญของแต่ละส่วนนั้นแตกต่างกันไปตามลักษณะของธุรกิจ

เมื่อเทียบกับ Private Equity ซึ่งเป็นกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ นักลงทุนรายย่อยนั้นด้อยกว่าในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นความสามารถ เครือข่าย หรือความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ แต่มีจุดแข็งอย่างหนึ่งคือเรานำเงินของเราเองมาลงทุน ดังนั้นจึงไม่จำเป็นต้องทำงานหนักเพื่อรับผลตอบแทน นั่นหมายความว่าเราไม่จำเป็นต้องเร่งรีบในการลงทุนให้เร็วที่สุดและมากที่สุด

ในความคิดของผม วิธีคิดของนักลงทุนรายย่อยที่ดีคือ ไม่ควรขายชอร์ต ยกเว้นในกรณีจำเป็น แต่ต้องมีความยืดหยุ่นในเรื่องของสัดส่วนเงินสด นั่นหมายความว่าสัดส่วนเงินสดอาจสูงถึง 40% หรือ 50% ในบางครั้ง

แน่นอนว่าไม่ได้หมายความว่าให้ถือเงินสดไว้มากตลอดเวลา หากไม่มีบริษัทที่น่าสนใจ หรือสภาพแวดล้อมโดยรอบไม่เอื้ออำนวยต่อการลงทุน คุณสามารถเพิ่มสัดส่วนเงินสดได้อย่างมากบางคนอาจรู้สึกไม่สบายใจกับการเพิ่มสัดส่วนเงินสดเพราะเป็นการพยายามจับจังหวะตลาด แต่การกำหนดเกณฑ์ที่เข้มงวดสำหรับสัดส่วนเงินสดนั้นเป็นการยอมแพ้ต่อข้อได้เปรียบที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของนักลงทุนรายย่อย ในสถานที่ที่ไม่ง่ายอยู่แล้ว เราไม่เพียงแต่ไม่สามารถชดเชยจุดอ่อนได้ แต่ยังสูญเสียจุดแข็งอีกด้วย